Od czasu II Międzynarodowej Konferencji „Recykling samochodów” zorganizowanej przez Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów upłynęło już 8 lat.

Już wówczas prezentowano wymagania techniczne dla stacji demontażu, koncepcje sieci stacji obejmującą cały kraj wraz z postulatem by były one oddalone od siebie o max 50 km.

Prezentowano: analizy, rozwiązania techniczne, liczne koncepcje i rozwiązania funkcjonujące w innych krajach Unii Europejskiej.

Do 2005 r. krajowy system recyklingu samochodów działał w głównej mierze w oparciu o ogólne przepisy dotyczące gospodarki odpadami. Jednak dopiero w 2005 udało się wprowadzić w życie ustawę o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, której celem jest ujednolicenie stanu prawnego dotyczącego recyklingu samochodów.

Ustawa nakłada szereg obowiązków na uczestników systemu recyklingu pojazdów.

Wprowadzający pojazd

Ustawa wprowadziła do polskiego ustawodawstwa pojęcie „wprowadzającego pojazd” (dalej „wprowadzający”), którym jest przedsiębiorca będący producentem lub dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia lub importu pojazdu.

W styczniu 2006 r. w życie weszły regulacje dotyczące nowych obowiązków jakie dotyczą wprowadzających pojazdy. Wprowadzjący, którzy wprowadzają na terytorium kraju nie więcej niż 1000 pojazdów w roku kalendarzowym (nie ma znaczenia czy są to pojazdy nowe czy używane) oraz podmioty nie będące przedsiębiorcami, którzy dokonują wewnątrzwspólnotowego nabycia lub importu pojazdu, ponoszą opłaty w kwocie 500 zł (dalej „opłata recyklingowa”) za każdy pojazd.

Opłaty dotyczą:

• samochodów osobowych przeznaczonych do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą,
• ciężarówek o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony,
• pojazdów trójkołowych, z wyjątkiem motocykli.

Wprowadzający do Polski więcej niż 1000 pojazdów w roku kalendarzowym ma natomiast obowiązek zapewnienia sieci zbierania pojazdów. Musi ona powstać na terenie całego kraju, tak aby właściciel auta mógł je oddać do punktu zbierania lub stacji demontażu, położonych w odległości nie większej niż 50 km od miejsca zamieszkania. Obowiązek ten może być realizowany na podstawie umów z przedsiębiorcami prowadzącymi stacje demontażu.

W przypadku nie wypełnienia obowiązku zapewnienia sieci wprowadzający pojazd ponosi opłatę za brak sieci. Opłata obliczana jest jako iloczyn stawki opłaty za brak sieci (500zł) i liczby pojazdów wprowadzonych przez wprowadzającego w danym roku na terytorium kraju oraz ilorazu liczby dni w roku, w których nie zapewniono sieci i liczby dni w danym roku. Tj.
N * 500 * (X/Y)
gdzie:
N – liczba wprowadzonych pojazdów
X – liczba dni w roku, w którycn nie zapewniono sieci
Y – liczba dni w danym roku

Obowiązek obliczenia opłaty za brak sieci powstaje na koniec roku kalendarzowego. Opłata powinna zostać wpłacona na odrębny rachunek NFOŚiGW do dani 31 marca roku następnego. Dodatkowo w terminie do 31 marca roku następnego, wprowadzający pojazd obowiązany jest do złożenia Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska rocznego sprawozdania o wysokości należnej opłaty za brak sieci.

W przypadku zbycia pojazdu wprowadzający jest obowiązany dołączyć do faktury wystawionej nabywcy pojazdu oświadczenie, o podleganiu obowiązkowi zapewnienia sieci lub dowód wpłaty opłaty recyklingowej. Oświadczenie może być złożone na fakturze. W przypadku gdy wprowadzający pojazd, który nie zapewnia sieci, dokonał zbycia pojazdu, obowiązany jest przekazać niezwłocznie nabywcy pojazdu dowód wpłaty opłaty recykingowej. O obowiązku zorganizowania sieci wprowadzający musi poinformować nabywcę pojazdu w formie oświadczenia.

Według Ministerstwa Finansów od maja 2004 r. czyli od momentu otwarcia granic po wejściu do Unii Europejskiej, do Polski trafiło około 1,7 mln aut. W roku 2005 sprowadzono 870 tysięcy używanych samochodów osobowych, w tym 852 tysiące z krajów Unii. W styczniu do Polski sprowadzono 38,5 tys. używanych samochodów. W stosunku do grudnia 2005 roku styczniowy import zmalał więc aż o 49 proc. W porównaniu ze styczniem ubiegłego roku import używanych samochodów zmniejszył się o jedną trzecią. Zmniejszenie zainteresowania sprowadzaniem starych samochodów ma niewątpliwie związek z dużą liczbą aut wciąż oczekujących na nabywców, jednak wpływ na tą sytuacje niewąrpliwie miało również wprowadzenie "opłaty recyklingowej"

Właściciel pojazdu

Właściciel pojazdu wycofanego z eksploatacji może przekazać go wyłącznie do stacji demontażu lub punktu zbierania pojazdów. Ponadto w terminie 30 dni od otrzymania zaświadczenia o demontażu pojazdu lub zaświadczenia o przyjęciu niekompletnego pojazdu właściciel pojazdu zobowiązany jest złożyć wniosek o wyrejestrowaniu pojazdu.