Piątym filarem programu naprawczego dla polskiej gospodarki odpadami komunalnymi powinno być przekonanie polskiego społeczeństwa o potrzebie upowszechnienia codziennego nawyku selektywnego gromadzenia odpadów w swoich mieszkaniach. Dla tego zadania powinna być niezwłocznie przeprowadzona narodowa telewizyjna kampania ekoedukacyjna na którą od lat bezskutecznie oczekują środowiska samorządowe zaangażowane na rzecz przeprowadzenia programu naprawczego dla polskiej gospodarki odpadami komunalnymi (klik). Skandalem jest to, że nie podjęto do tej pory takich działań - mimo narastającego zagrożenia unijnymi sankcjami finansowymi (klik)...

Jeśli więc każdy z nas nie podejmie wysiłku dla selektywnego gromadzenia odpadów już w swoim mieszkaniu, to działania samorządów, chociaż często kosztowne i intensywne, mogą okazać się daremne i bezowocne. To z kolei przekłada się w konsekwencji na poziom realizacji zobowiązań akcesyjnych państwa, co może mieć dramatyczne skutki finansowe i prestiżowe dla nas wszystkich obywateli-podatników.

Gdyby w odpowiednio krótkim czasie rozpocząć „stawianie na nogi" tych przedstawionych filarów - Polska nie tylko mogłaby uniknąć „unijnych problemów" w gospodarce odpadami komunalnymi - ale także dać przykład tego, że jest zdolna do innowacyjnych sposobów działania zgodnych z duchem unijnej „Strategii Lizbońskiej".

Przedstawiam ten Program Ratunkowy Panu Premierowi, licząc na to, że nie musi się sprawdzać nawet w XXI wieku stare niemiłe dla Polaków porzekadło, że „jesteśmy mądrzejsi dopiero po szkodzie".

Dotychczasowe korespondencje i wystąpienia w sprawach zagrożeń z tytułu zaniechań w implementacji unijnych zasad systemowych do polskiej gospodarki odpadami komunalnymi kierowane do agend rządowych po objęciu przez Pana stanowiska Prezesa Rady Ministrów spotkały się z brakiem jakiejkolwiek reakcji...

Dlatego obecnie wybrałem formę listu otwartego aby dzięki temu opinia publiczna mogła zapoznać się z diagnozą przyczyn zapaści polskiej gospodarki odpadami komunalnymi oraz z propozycją euro-terapii dla tej dziedziny municypalnej. Niestety dziennikarze bardzo mało zajmują się tym zagadnieniem czekając aż sprawa tak jak ze stoczniami wkroczy dramatycznie na pierwsze strony gazet...

W swoim expose z listopada 2007 r. zapowiadał Pan między innymi przegląd wykonania unijnych środowiskowych zobowiązań akcesyjnych. Mam nadzieję, że niniejsza korespondencja razem z wnioskami - przyczyni się do podjęcia niezbędnych działań ratunkowych dla polskiej gospodarki odpadami komunalnymi - poprzez powołanie zespołu interdyscyplinarnego do pracy nad „mapą drogową" kompleksowego programu naprawczego (klik).

Reasumując - filary programu naprawczego dla polskiej gospodarki odpadami komunalnymi to:

1. Konieczność prawnego ustanowienia sprawdzonych unijnych zasad logistyki, organizacji i finansowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi.

2. Konieczność prawnego ustanowienia obligatoryjnych instytucjonalnych międzygminnych struktur administracyjnych dla stworzenia zintegrowanej w skali kraju wystarczającej sieci organizacyjnej dla budowy i funkcjonowania zakładów zagospodarowania odpadów komunalnych.

3. Konieczność upowszechnienia przez administrację centralną odpowiedzialną za zobowiązania międzynarodowe - nowych adekwatnych dla warunków polskich metod selektywnej zbiórki odpadów domowych, metod spełniających kryteria wysokiej efektywności odzysku.

4. Konieczność zastosowania (obok tradycyjnych spalarni dla dużych aglomeracji) technologii wykorzystania energetycznego odpadów komunalnych tak aby od 2013 roku zaprzestać deponowania takich odpadów na składowiskach. Weryfikacje takich technologii

5. Konieczność rozpoczęcia w Telewizji Publicznej i w innych środkach masowego przekazu narodowej (permanentnej i codziennej) kampanii ekoedukacyjnej na rzecz upowszechnienia nawyku selektywnego gromadzenia odpadów domowych.

Doświadczenia ostatnich lat udowodniły to, że wyrywkowe próby zmian prawnych, które nie usuwają w pełni barier związanych z tymi pięcioma filarami - nie rozwiązują problemów naszych unijnych zobowiązań akcesyjnych w zakresie standardów gospodarki odpadami komunalnymi. Musi to więc być kompleksowy program naprawczy oparty o unijne zasady systemowe z surowym rozliczaniem administracji niższych szczebli z wykorzystywania nowych narzędzi i mechanizmów zarządzania ta dziedziną municypalną.

W imieniu wszystkich tych co od lat słusznie ostrzegali przed skutkami zaniechań w reformowaniu tej dziedziny municypalnej - ufam, że podejmie Pan decyzje, które wykażą wolę wdrażania programu naprawczego co może być decydujące dla uniknięcia unijnych sankcji finansowych.

Zdzisław Smolak - od 11 lat społeczny rzecznik integracji europejskiej polskiego systemu gospodarki odpadami komunalnymi (klik)

Październik 2009